Dziecko przedwcześnie urodzone posiada zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze, a także inne potrzeby żywieniowe niż dziecko, które urodziło się o czasie. Zwiększone zapotrzebowanie w pierwszych tygodniach życia dotyczy podaży energii, białka, długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, żelaza, cynku, wapnia, fosforu i selenu. Niestety, przedwczesny poród uniemożliwia nagromadzenie substancji odżywczych i stworzenie odpowiednich rezerw, mających zabezpieczyć dziecko w pierwszych miesiącach życia. Niemowlęta mają wysoki metabolizm, a ich ośrodkowy układ nerwowy rozwija się bardzo szybko. Przez ograniczone zapasy energii i składników odżywczych konieczne jest zapobieganie spadkom energii i utracie masy ciała. Pierwsze miesiące to szczególnie wrażliwy okres w życiu wcześniaka. Wymaga on doboru odpowiedniego pokarmu. Najlepsze, co wcześniak może otrzymać, to mleko własnej mamy. Każda kropla jest na wagę złota, a pokarm jest jak lekarstwo. Po przedwczesnym porodzie ważne jest, aby mama rozpoczęła stymulację laktacji. Dzięki temu będzie mogła szybciej dostarczyć niewielkie porcje mleka swojemu dziecku, a także zatroszczyć się o laktację i karmienie piersią na przyszłość. Laktacja po przedwczesnym porodzie wymaga szczególnej uwagi.

Żywienie wcześniaków w pierwszych dobach po porodzie różni się znacząco od żywienia noworodków donoszonych. U najmniejszych wcześniaków jako pierwsze stosuje się żywienie pozajelitowe, które może być ich jedynym źródłem pożywienia. Rozpoczyna się je w ciągu pierwszych dwóch godzin po urodzeniu i kontynuuje do czasu pokrycia co najmniej 75% zapotrzebowania na białko i energię. Składniki odżywcze, takie jak glukoza, białka czy tłuszcze, podawane są bezpośrednio do krwioobiegu dziecka (dożylnie). Bardzo małe wcześniaki są zwykle karmione w ten sposób, ze względu na niedojrzały układ trawienny. Żywienie pozajelitowe pozwala na karmienie bez strat energii i umożliwia wchłanianie składników odżywczych niezbędnych do wzrostu i rozwoju wcześniaka. Ten sposób żywienia zapewnia pełne zapotrzebowanie na energię i pomaga dziecku rosnąć. Mieszanka odżywcza dostarczana jest dziecku za pomocą pompy infuzyjnej, która umożliwia ciągły strumień składników odżywczych wpływających do krwioobiegu. U niemowląt bardzo często stosuje się żyłę pępowinową, a rurkę wprowadza się do pępka.

Gdy stan dziecka jest stabilny, czyli nie ma oznak wzdęcia lub infekcji brzucha, pojawiły się stolce smółkowe (pierwsze wypróżnienia dziecka), słychać perystaltykę jelit – lekarz ocenia, czy jest gotowe do karmienia mlekiem. Większość dzieci w wieku powyżej 28 tygodni ciąży ma przewód pokarmowy wystarczająco dojrzały do karmienia mlekiem. Najlepsze, co Twoje dziecko może teraz otrzymać, to Twój pokarm. W sytuacji, kiedy nie jest to możliwe, zaleca się karmienie mlekiem z banku mleka. Jest to pokarm kobiecy z banku mleka pochodzący od przebadanych dawczyń. Dzielenie się pokarmem w ramach działalności Banków Mleka Kobiecego jest bezpieczne, a pokarm kobiecy jest dużo lepiej przyswajany i tolerowany niż mieszanki dla wcześniaków. Wprowadzenie minimalnego żywienia enteralnego MEF (ang. minimal enteral feeding) lub inaczej mówiąc, minimalnego żywienia troficznego (minimalnych objętości pokarmu w trakcie żywienia dożylnego) jest ważnym elementem, który pozwala na odżywienie i dojrzewanie komórek błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz przygotowanie układu pokarmowego wcześniaka do pełnego żywienia.

Dr n. med. Matylda Czosnykowska-Łukacka, specjalizacja: biologia medyczna

CHIESI/ŻMO/JEW/17/09/2020