Noworodki przedwcześnie urodzone mogą wymagać w pierwszych dniach życia bardzo dokładnej oceny podstawowych funkcji życiowych (tętno, pomiar ciśnienia krwi i inne) oraz pobierania badań krwi w celu oceny podstawowych markerów ich stanu ogólnego (badania wymiany gazów w organizmie, stężenie glukozy, morfologia krwi i inne). Jednocześnie w pierwszych dniach życia odżywianie drogą przewodu pokarmowego może być bardzo ograniczone ze względu na niestabilny stan dziecka i niedojrzałość jelit.

Z tych 3 powodów bardzo często w pierwszym dniu życia noworodka wprowadzany jest cewnik do żyły pępowinowej. Naczynia pępowinowe (żyła i 2 tętnice) są bardzo dobrze widoczne po odcięciu pępowiny. Oczywiście zaraz po urodzeniu się noworodka naczynia te zaciskane są specjalnym klipsem, żeby dziecko nie traciło krwi, ale po jego usunięciu można przez te naczynia zakładać specjalnie do tego przystosowane kaniule. Cienki silikonowy cewnik, dostosowany rozmiarem do szerokości naczynia, wprowadzany jest przez lekarza w warunkach sterylnych do żyły pępowinowej. Następnie kontroluje się jego położenie, wykonując rentgen jamy brzusznej, można też wykonać badanie USG. Cewnik mocuje się na pępowinie specjalnymi nićmi chirurgicznymi. Przez cewnik możemy podawać kroplówkę z płynami odżywczymi i niektóre leki. Najczęściej cewnik w żyle pępowinowej utrzymujemy 5–7 dni, a następnie, jeżeli noworodek w dalszym ciągu wymaga podaży płynów dożylnie, zakładany jest specjalny cewnik przez inne żyły, który można utrzymać nawet przez kilka tygodni (patrz dalej).

Przy bardzo ciężkim stanie noworodka lub gdy jest skrajnie niedojrzały (masa ciała poniżej 1000 g) często też cewnikujemy tętnicę pępowinową. Zasady jej cewnikowania są takie same jak żyły pępowinowej. Przez ten cewnik możemy pobierać krew do badań (nie narażając noworodka na ból poprzez nakłuwanie żyły czy pięty) oraz mierzyć ciśnienie tętnicze krwi przez całą dobę. Cewnik z naczynia tętniczego usuwamy wtedy, gdy stan noworodka się ustabilizuje.

Dr hab. n. med. prof. IMiD Magdalena Rutkowska, specjalizacja: neonatologia
Dr n. med. Marzanna Reśko-Zachara, specjalizacja: neonatologia, pediatria

CHIESI/ŻMO/JEW/31/09/2020